VOGG -

Gereformeerde Gemeente Capelle a/d IJssel

Het Boogaard-orgel in de Moriakerk te Capelle a/d IJssel

Het betreft opus 1 van Ide Boogaard, orgelmaker te Rijssen die het bouwde in 1995. Het dispositieontwerp was van mijn hand, de mensuren werden door de orgelbouwer gezamenlijk met mij (Dick den Engelsman, in die tijd daar organist) gemaakt. Opzet was te komen tot een orgel dat de eigenschappen zou vertonen overeenkomend met die van de Hollandse en Groningse orgels uit de 2e helft van de 18e eeuw. En dat alles aangepast aan de beperkte ruimte- mogelijkheden die het kerkgebouw bood. Dit resulteerde in een Hollands bovenwerk met o.a Baarpijp, Quintadeen, Vox Humana en inliggende tremulant. Vanwege financiële krapte werd het bovenwerk gereserveerd en een aantal registers op het hoofdwerk kregen de mogelijkheid om ze alleen in de bas of discant te gebruiken. In 2001 werd uiteindelijk het bovenwerk toegevoegd. Advies werd gegeven door Paul Wols en Herman den Hollander namens de OAC.

Toelichting

Dit instrument betreft opus 1 van Ide Boogaard, orgelmaker te Rijssen, die het bouwde in 1995. Het dispositie-ontwerp was van de hand van Dick den Engelsman, OAC-adviseur en destijds organist te Capelle-West. Artistieke opzet was te komen tot een orgel dat de eigenschappen zou vertonen overeenkomend met die van de Hollandse en Groningse orgels uit de tweede helft van de 18e eeuw. En dat alles aangepast aan de beperkte ruimte en bouwkundige mogelijkheden die het (bestaande) kerkgebouw bood. Adviseurs namens de OAC waren Paul Wols en (in de tweede fase) Herman den Hollander.

Dit resulteerde in een Hollands bovenwerk met o.a Baarpijp, Quintadeen, Vox Humana en inliggende tremulant. Vanwege financiële krapte werd het bovenwerk gereserveerd en een aantal registers op het hoofdwerk kregen de mogelijkheid om ze alleen in de bas of discant te gebruiken. In 2001 werd uiteindelijk het bovenwerk toegevoegd. Advies werd gegeven door Paul Wols en Herman den Hollander namens de Orgelbouw Advies Commissie (OAC).

De door Dick den Engelsman gemaakte opnames vormen inmiddels een waardevol klankdocument, omdat de Vox Humana 8’ van het bovenwerk op verzoek van de huidige organisten is vervangen door een Dulciaan 8’ en dus niet meer live te beluisteren is. Deze werkzaamheden zijn door Ide Boogaard uitgevoerd in 2016. Vanzelfsprekend is dit een significante verandering ten opzichte van het originele klankconcept. Daarom heeft Dick een aantal uren voor demontage de Vox Humana en de originele samenstelling van het bovenwerk nog uitgebreid vastgelegd. De partita ‘O Gott, du frommer Gott’ (BWV 767) van Johann Sebastian Bach geeft in de diverse variaties bij uitstek gelegenheid om nog veel meer klankcombinaties te laten horen.