VOGG - Samenzangdag VOGG in Alkmaar, Grote Kerk, DV zaterdag 25 september 2021

LANDELIJKE ORGEL- EN SAMENZAGDAG 2022

DV 12 november 2022

Welkom op de Landelijke Orgel- en Samenzangdag op DV 12 november 2022!
 
Onder voorbehoud van alle coronamaatregelen hopen we onze landelijke orgel- en samenzangdag (LOSD) dit jaar te houden op DV zaterdag 12 november in Alkmaar.
We zijn die dag te gast in de Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar. Onze gastheren zijn die dag Pieter van Dijk, stadsorganist van de prachtige orgels van dit eeuwenoude Godshuis en Frank van Wijk, organist van de Ruïnekerk in Bergen en tevens samen met Pieter artistiek leider van het Organ Festival Holland.
 
Op deze pagina vind u alles wat u moet weten over die dag. We maken kennis met de gastheren, de orgels , de kerk en Alkmaar. In de loop van de tijd zal deze pagina aangevuld worden met inxformatie die nu nog niet bekend is.
 
En tenslotte vindt u alle inxformatie over de reis naar Alkmaar, parkeren en openbaar vervoer.
 
Hopelijk tot ziens op zaterdag 12 november in Alkmaar!
 
Het Hagerbeer orgel van de Grote Kerk in Alkmaar

Programma 25 september:

  • 10:00 uur: inloop met koffie
  • 10:30 uur: Start ochtendprogramma
  • 12:15 uur: Besluit ochtendprogramma
  • 12:15 uur: Huishoudelijke vergadering VOGG
  • 12:45 uur: Pauze
  • 14:00 uur: Start middagprogramma
  • 16:00 uur: Besluit middagprogramma
Organisten

onze gastheren:

Maak kennis met Pieter van Dijk en Frank van Wijk:

Pieter van Dijk

Pieter van Dijk (1958) is stadsorganist en organist van de Grote Sint Laurenskerk in Alkmaar, waar hij beheerder is van twee van de belangrijkste orgels ter wereld. Hij is hoofdvakdocent en hoofd van de orgelafdeling aan het Conservatorium van Amsterdam, een functie die hij combineert met een docentschap aan de Hochschule für Musik und Theater in Hamburg. Samen met Frank van Wijk is hij artistiek leider van het Organ Festival Holland, een internationaal concours, orgelacademie en concertserie rondom de beroemde Alkmaarse instrumenten.

Pieter van Dijk studeerde bij Bert Matter aan het Arnhems conservatorium en vervolgde zijn studie bij Gustav Leonhardt, Marie-Claire Alain en Jan Raas. Hij won prijzen op internationale concoursen in Deventer (1979) en  Innsbruck (1986). Hij heeft vele opnamen gemaakt op historische orgels in binnen- en buitenland, waaronder de dvd ‘The Organs of the Laurenskerk’, die in 2013 werd bekroond met de Preis der Deutsche Schallplattenkritik. In 2017 is hij begonnen met de opnamen van een complete Bach-cyclus voor DMP Records.

Als onderzoeker heeft Pieter van Dijk artikelen gepubliceerd over Weckmann, Sweelinck, Bach en de speelstijl van de grote vroeg-twintigste-eeuwse Duitse organist Karl Straube. Hij was een van de adviseurs bij de veelgeprezen restauratie van het orgel van de St. Katharinenkirche in Hamburg, waarop Bach in 1720 heeft gespeeld.

Pieter van Dijk heeft opgetreden als musicus en jurylid bij internationale concoursen door heel Europa, alsook in de Verenigde Staten en Japan.

Pieter van Dijk

Stadsorganist van Alkmaar

Pieter en Frank geven als artistiek leiders van Het Organ Festival Holland meer dan eens een vierhandig concert op het Hagerbeerorgel. 

Hieronder het concert ter gelegenheid van de her-ingebruikname van het Van Hagerbeer/Schnitger orgel.
- Brandenburgs Concert no.3 in G Deel 3 Allegro (4-mains) J.S. Bach

Loading...
Alkmaar

De geheimen van de orgels van de Grote Kerk

Deel 1: Het Van Covelensorgel

Loading...

Deel 2: Het Van Hagerbeer/Schnitgerorgel

Loading...

Het Hoofdorgel van de Grote of Sint-Laurenskerk (Hagerbeer 1645).

Op 6 juni 1638 tekende Levinus Eekmans een contract voor de bouw van een groot nieuw orgel voor de kerk in Alkmaar, gebruik makend van materiaal uit de twee bestaande instrumenten.

Deze instrumenten voldeden niet meer aan de eisen, en organist Jan van Bochem had de aanzet gegeven voor nieuwbouw. Omdat Eekmans in augustus 1638  overleed moesten de plannen gewijzigd worden.

Germer Galtuszoon van Hagerbeer kreeg in oktober de opdracht om een geheel nieuw orgel te bouwen.
Tijdens de bouw werd het bestek weer gewijzigd, waardoor het orgel groter ging worden dan oorspronkelijk gedacht.

Omdat Hagerbeer ook in Leiden aan het werk was (Pieterskerk) vlotten de werkzaamheden niet zo erg. Hij deed de klus over aan zijn broer Jacobus Galtuszoon en zijn vader Galtus Germer van Hagerbeer. Deze bouwden het orgel af, waarna het in 1645 werd opgeleverd met 40 stemmen, verdeeld over drie manualen en pedaal.

Het hoofdwerk was uitgebouwd tot contra-F voor twee registers. Verder had het orgel dubbeltoetsen voor de dis/es en ais/bes, zodat er in meer toonsoorten gespeeld kon worden.

De kas is ontworpen door architect Jacob van Campen. Deze liet het houtsnijwerk van de hoofdkas maken door Pieter Mathijszoon, en de beeldengroep op het rugpositief door Jan Karstijnszoon.

De luiken werden eveneens beschilderd: aan de binnenzijde werd een houtimitatie aangebracht door Jacob Pinas, beschilderd met zwevende putti van de hand van Hendrick Gerbrandszoon. De buitenzijde van de luiken werd door Caesar Boëthius van Everdingen beschilderd.
Roelof Barendsz Duyschot en diens zoon Johannes voerden werkzaamheden uit aan het orgel in de jaren 1685-1704. Zij maakten ook nieuwe klavieren en verbeterden de windvoorziening. Ook wijzigden zij de Trompet 8′ van het Hoofdwerk in een Bazuin 16′.

Op advies van organist Gerhardus Havingha werd het orgel in de jaren 1723-1725 door Frans Caspar Schnitger grondig herzien en vergroot. Schnitger behield 24 stemmen van het oorspronkelijke orgel, en plaatste er 32 nieuwe stemmen bij. Het pijpwerk kwam hierdoor zeer dicht op elkaar in de kas te staan. Het oorspronkelijke klankbeeld werd door hem omgebogen naar een meer noord-Duitse orgelklank.

In 1782 wijzigde Johannes Strümphler acht registers, en ook veranderde hij de frontindeling van het rugpositief. De orgelkassen werden nu in een bruine mahonie-imitatie kleur geschilderd terwijl de zuilen en pilasters  een zwarte kleur kregen. De binnenkant van de luiken werd donkerbruin gemaakt, beschilderd met grote engelen. De luiken van het rugpositief werden verwijderd, evenals grote engel die boven op het orgel stond. Na deze ingreep is er niet veel fundamenteels meer veranderd. Wel zijn er verschillende plannen geweest het binnenwerk te vervangen (Naber, 1854 en Witte, 1898) of om te bouwen naar een electrische tractuur (Bouman, 1939).

Vanwege een aanstaande kerkrestauratie met plannen het balgenhuis te slopen (zoals ook in de Nieuwe Kerk te Amsterdam is gebeurd) werden in 1941 de oude spaanbalgen gesloopt. Uiteindelijk ging de sloop van het balgenhuis niet door. D.A. Flentrop restaureerde het orgel in de jaren 1947-1949, waarbij een nieuwe windvoorziening werd aangelegd.

Een echt grondige restauratie bleek echter al snel noodzakelijk. Deze werd gestart door de firma Flentrop in 1982. Uitgangspunt werd de situatie van 1725, inclusief een reconstructie van de luiken van het rugpositief.
Er zijn weer nieuwe spaanbalgen gemaakt, de oude toonhoogte is hersteld, en de dispositie is gereconstrueerd.

Op 9 juni 1987 vond in besloten kring de ingebruikname plaats, waarna het instrument op 13 juni is gepresenteerd aan het publiek door Klaas Bolt. In 1989 werden de luiken van het hoofdorgel na restauratie weer geplaatst.
Dit werd gevierd met een speciaal orgelconcert door Hans van Nieuwkoop op 8 september 1989. De muren van het kerkschip werden in 1996 opnieuw gepleisterd ter verbetering van de akoestiek.

Het orgel werd in de jaren 2014/2015 opnieuw gerestaureerd. De firma Flentrop voerde deze werkzaamheden uit. Het ging met name om een restauratie van het oude pijpwerk, dat door loodcorrosie ernstig was aangetast. Op zaterdag 11 april 2015 is het orgel weer feestelijk in gebruik genomen met een concert door Frank van Wijk en Pieter van Dijk. Een onderdeel uit dat concert is het hen gespeelde Brandenburgs Concert in de bovenste video.

Hoofdwerk C-d3Bovenwerk C-d3Rugpositief C-d3Pedaal C-d1
Praestant 16Praestant 8Praestant 8Principaal 22
Praestant 8Baarpyp 8Quintadena 8Praestant 16
Praestantquint 6Rohrfluit 8Octaaf 4Rohrquint 12
Octaav 4Quintadena 8Nasaat 3Octaav 8
Quinta 3Octaav 4Fluit 4Quinta 6
Octaav 2Fluit Dous 4Superoctaaf 2Octaav 4
Flachfluit 2Spitsfluit 3Quintfluit 3Nachthoorn 2
Ruyschpyp IISuperoctaav 2Waldfluit 2Ruyschpyp III
Tertiaan IISpeelfluit 2Quintanus 1 1/2Mixtuur VIII
Mixtuur VISexquialtera IISexquialtera IIBasuin 16
Trompet 16Scherp IVMixtuur V-VITrompet 8
Viool di Gamba 8Cimbel IIICimbel IIITrompet 4
Trompet 4Trompet 8Trompet 8Cornet 2Tremulant
Haubois 8Fagot 8
Vox Humana 8Vox Humana inferior 8
Tremulant
Coppel RP-HW
Coppel RP-BW
Coppel HW-BW
Coppel Ped-HW
Coppel Ped-RP

Het Hagerbeer orgel in de Grote Kerk van Alkmaar

Het Koororgel van de Grote of Sint-Laurenskerk (Van Covelens 1511).

1511 Jan Van Covelens
1545? Claesz Willems, uitbreiding met borstwerk
1551 Albert Claesz, uitbreiding met trompet
1625 Van Lin, uitbreiding
1630 Werkzaamheden Eekman
Van Hagerbeer restauratie koororgel
1703 Duyschot, uitbreiding met koppel.
1939 Restauratie en wijzigingen H.W. Flentrop
1994-2000 Reconstructie Flentrop naar 1511/1625

Hoofdwerk: (FGA-g2a2)Borstwerk: (FGA-g2a2)Pedaal: (FGA-c1)
Doof (8, I-II,  1651)Quintadena (8,  1545)Trompet (8, 1551/2000)
Holpyp (8,  1511)Fluyt (4,  1625)
Coppeldoof (4, I-III,  1511/2000)Octaaf (2,  1625)
Openfluyt (4,  1511/2000)SuperOctaaf (1 D, I-II,  2000)
Sufflet (1 1/3, 1511/2000)
Mixtuur (II-VI,  1511/2000)Koppel BW-HW (BD)
Scharp (III-VI,  2000)Koppel Ped-HW
Trompet (8,  2000)Tremblant

Het Van Covelensorgel in de Grote Kerk van Alkmaar

Hoe kom ik in de Grote of Sint-Laurenskerk van Alkmaar?

Met de auto

In de directe nabijheid treft u vijf parkeergarages (Grote Kerk, Singelgarage, De Vest, Overstad en Karperton) aan, die eenvoudig vanaf de ringweg rond Alkmaar te bereiken zijn. Dichtsbijzijnd is de Parkeergarage Grote Kerk aan de Bagijnenstraat, met de voetgangersuitgang in de Kerkstraat. Deze garage heeft 80 parkeerplaatsen en is duurder dan de andere, gemeentelijke garages. Bekijk de kosten via APCOA en klik hier voor de routebeschrijving.

Verder liggen de parkeergarages De Vest en Kanaalschiereiland ook op slechts enkele minuten lopen. Kijk op de website van de Gemeente Alkmaar voor de actuele parkeertarieven.

U vindt de garages door te navigeren op de volgende adressen:

Parkeergarage De Grote Kerk
Bagijnenstraat 13, 1811 KA Alkmaar

Parkeergarage De Vest
Paardenmarkt, 1811 KG Alkmaar

Parkeergarage Kanaalschiereiland
Mallegatsplein 1, 1811 AG Alkmaar

Belangrijke informatie: de beweegbare paaltjes in de binnenstad zijn vervangen door camera's met kentekenherkenning. Wanneer u geen ontheffing heeft voor de binnenstad maakt u kans op een boete van € 90,00!

Parkeren en toegankelijkheid voor mindervaliden
De kerk en haar faciliteiten (horeca, toiletten) zijn goed toegankelijk met een rollator of rolstoel. Er zijn in de buurt van de Grote Kerk minimaal 3 parkeerplaatsen voor mindervaliden. Eén voor het kantoor van de ABN Amro bank en twee in de Gasthuisstraat.
Een houder van een GPK (Gehandicaptenparkeerkaart) kan een jaarontheffing voor het inrijden van de afgesloten binnenstad van Alkmaar aanvragen voor 1 kenteken. Als er met wisselende kentekens wordt gewerkt moet per keer een ontheffing worden gekocht bij Parkeerservice. De ontheffing is voor het rijden en laden/lossen in het gebied. Parkeren moet vervolgens in een parkeervak.

Met het openbaar vervoer
Het NS-station is op loopafstand (circa 10 minuten). Bij het verlaten van het station gaat u naar rechts tot aan het kruispunt (winkelstraat). Vervolgens gaat u naar links de winkelstraat in, steekt verderop de weg over bij de Geestersingel en loopt rechtdoor tot aan de Grote Kerk.

Bij de Grote Kerk, halte Kerkplein, stopt buslijn 1.

Impressie van het Hagerbeerorgel
Impressie van het Van Covelensorgel