Klankvoorbeelden OAC

De door Dick den Engelsman gemaakte opnames vormen inmiddels een waardevol klankdocument, omdat de Vox Humana 8’ van het bovenwerk op verzoek van de huidige organisten is vervangen door een Dulciaan 8’ en dus niet meer live te beluisteren is.

Deze werkzaamheden zijn door Ide Boogaard uitgevoerd in 2016. Vanzelfsprekend is dit een significante verandering ten opzichte van het originele klankconcept.
Daarom heeft Dick een aantal uren voor demontage de Vox Humana en de originele samenstelling van het bovenwerk nog uitgebreid vastgelegd.
De partita ‘O Gott, du frommer Gott’ (BWV 767) van Johann Sebastian Bach geeft in de diverse variaties bij uitstek gelegenheid om nog veel meer klankcombinaties te laten horen.

De registraties van de klank demo te Capelle a/d/ IJssel – West:

1. Erbarm dich mein o Herre Gott JS Bach
BW. Vox Humana 8’, Ped. Cornet 4’

2. Wo soll ich fliehen hin JS Bach
BW. Prestant 4’ één octaaf lager, HW. Bourdon 16’,Holpijp 8’, Ped. Cornet 4’

3. Vater unser in Himmelreich D Buxtehude
BW. Vox Humana 8’ HW. Holpijp 8’ Ped. Subbas 16’, pedaalkoppel HW.

4. Meine Seele erhebet den Herrn JS Bach
BW. Vox Humana 8’,Baarpijp 8’, Quintadeen8’, Tremulant, HW. Trompet 8’, Ped. Octaaf 8’.

5. Partita - O Gott du frommer Gott JS Bach
Diverse registraties. Koraal met Prestant 8’. Twee na laatste variatie met Baarpijp en Viola di Gamba, één na laatste met Viool di Gamba en tremulant. Laatste variatie HW. Prestant 8’, 4’, 2’, Mixtuur, Terts 1 3/5. BW. Baarpijp 8’, Roerfluit 4’ en Fluit 2’.

6. Schmücke dich o liebe Seele JS Bach
BW. Vox Humana 8’,Baarpijp 8’, Quintadeen8’, Tremulant, HW. Cornet V, Ped. Subbas 16’, Octaaf 8’.

7. Cantilena J.Rheinberger
BW. Vox Humana 8’,Baarpijp 8’, Tremulant, later tijdelijk plus Roerfluit 4’, HW. Holpijp 8’, Ped. Subbas 16’, pedaalkoppel HW.

8. Nun ruhen alle Wälder Otto Türke |
BW. Vox Humana 8’,Baarpijp 8’, Quintadeen8’, Roerfluit 4’, Fluit 2’, Tremulant, HW. Holpijp 8’, Flagfluit 4’, Ped. Subbas 16’, Octaaf 8’.

9. O God'lijk Lam, onschuldig, O Hoofd vol bloed J Zwart
BW. Vox Humana 8’, Tremulant HW. Holpijp 8’, Ped. Subbas 16’, pedaalkoppel HW

Dispositie van het de Jong-Boogaard orgel (1978/2010) in de
Ger.Gem. te Waarde, Zeeland:

HW: Prestant 8’, Roerfluit 8’, Octaaf 4’, Fluit 4’, Octaaf 2’, Mixtuur III, Cornet III, Tremulant.
NW: Prestant8’, Holpijp 8’, Roerfluit 4’, Nasart 2 2/3’, Gemshoorn 2’, Terts 1 3/5’, Schalmey 8’,
Tremulant.
Ped: Subbas 16’, Prestant 8’, Bazuin 16’.
Koppels; II - I, I - P, II - P.

Registraties:

1. Partita Ach, was soll ich Sünder machen? Johann Pachelbel
Vers 1 - Choral – I P8’, II P8’. II-I.
Vers 2 - Var. 1 – II H8’, R4’.Vers 3 - Var. 2 – I R8’, II P8’.
Vers 4 - Var. 3 – I R8’, F4’. II h8’, F4’. II-I.
Vers 5 - Var.4 – I R8’, O4’, II P8’, N 2 2/3.
Vers 6 - Var.5 – I R8’, F4’, II P8’, H8’. II-I
Vers 7 - Var. 6 – I P8’, O4’, O2’, MIII. II P8’, S8’. P. S16’, P8’. II-P, I-P.

2. Herzlich lieb hab ich dich, o Herr. Johann Ludwig Krebs
I P8’, R8’, F4’, C III, Tr. II P8’, H8’, R4’. P S16’, P8’.

3. Hilff, Herr Jesu, lass gelingen. Gottfried AugustHomilius.
I P8’, F4’. II P8’, R4’, N2 2/3’, T1 3/5’. P S16’, P8’.

4. In dir ist Freude. J.S. Bach
I P8’, O4’, O2’, M III. II P8’, S8’. P S16’, P8’, B16’. II-I, II-P.

5. Herzlich thut mich verlangen. J.S. Bach
I R8’, F4’, Tr. II P8’. P S16’. II-P.

6. Wir glauben all'an einen Gott, Schöpfer J.S. BachIn Organo pleno, hier geregistreerd als Grand Jeux.
I P8’, O4’, CIII. II P8’, S8’. P S16’, P8’, B16’, II-I, II-P.

7. Seelenbräutigam opus 67. No. 35 Max Reger
I P8’,R8’, F4’. II P8’. P S16’. II-P Afgewisseld met I R8, Tr.

8. Ach bleib bei deiner Gnade. opus 135a. No. 1 Max Reger
I R8’, F4’,Tr. II H8. P S16’. II-P.

9. Morgenglanz der Ewigkeit. opus 79b. No. 4 Max Reger
I O4’, F4’,Tr. 1 octaaf lager gespeeld. II P8’. P S16’. II-P

10. Twee variaties over Psalm 140 Dick den Engelsmanuit het Berkenwouder orgelboek (1995)
Var.1 I P8’. IIP8’, H8’, R4’, N 2 2/3’, G2’, T 1 3/5’. P S16’, P8’.Var.2 I R8’, F4’, CIII, Tr. II P8’, H8’, R4’. P S16’, P8’.

Dispositie:

Hoofdwerk C-g3

Prestant 16 B/D
Octaaf 8
Roerfluit 8
Salicionaal 8
Quint 6 D
Octaaf 4
Open Fluit 4
Quint 3
Octaaf 2
Mixtuur IV-VI 2’ B/D
Cornet V D
Trompet 16 B/D
Trompet 8 B/D

Bovenwerk C-g3 – in zwelkast

Bourdon 16
Prestant 8
Holpijp 8
Viola di Gamba 8
Octaaf 4
Fluit 4
Nasard 3
Gemshoorn 2
Terts 1 3/5
Mixtuur III-V 1 1/3’
Echo Trompet 8
Fagot Hobo 8

Pedaal C-f1

Prestant 16 – transmissie Hoofdwerk
Open Subbas 16
Bourdon 16
Octaaf 8
Gedekt 8 – transmissie uit Bourdon 16’
Roerquint 6
Octaaf 4
Bazuin 16
Trombone 8

Koppeling Hoofdwerk – Bovenwerk
Koppeling Pedaal – Hoofdwerk
Koppeling Pedaal – Bovenwerk
Tremulant Hoofdwerk – gereserveerd
Tremulant Bovenwerk

Registraties:

1. In dir ist Freude – J.S. Bach
I P16, O8, Q6, O4, O2, M, T16. II P8, O4, T 1 3/5, M, ET8. Ped. P16, O8, Q6, O4, Ba16, T8, KII-I, II-P.

2. Ich ruf zu dir – J.S. Bach
I O8 II P8 Ped. P16, G8.

3. Unveränderliche Güte (melodie Psalm77) – J.C. Oley
I P16,O8, O4, Q3, O2, M. II P8, O4, M. Ped. P16, O8, Q6, O4, Ba16, T8. KII-I, II-P.

4. Der Tag ist hin, mein Jesu bei mir bleibe (melodie Psalm 8) – J.C. Oley
I S8. II V8, Ped. B16,G8.

5. Psalm 21 – H.C. de Gelder
I Cornet. II Fluiten 8,4,3. Ped. B16, O8. (De melodie op de Cornet door mij als derde hand. DdE)

6. Psalm 55 – Geert Agteresch
I S8. II FH8. Ped. B16, G8.

7. Thy mercies, Lord, shall be my song – W.T. Best
I P16,O8. II B16, P8, H8. Ped. P16, O8, OS16. KII-I. Registratie naar voorstel van W.T. Best in de partituur.

8. Thou turnest man, o Lord, to dust – W.T. Best
I R8. II H8. Ped. B16, G8. KII-I. Registratie naar voorstel van W.T. Best in de partituur.

9. O praise the Lord with one consent – W.T. Best
I T8. II B16, P8, H8, O4, N3, T 1 3/5, M, ET8. Ped. alle registers. KI-P. Registratie naar voorstel van W.T. Best in de partituur.

10. Trough all the changing scenes of live – W.T. Best
I O8, R8, S8. II H8, F4, FH8. Ped. P16, B16, G8.
Registratie naar voorstel van W.T. Best in de partituur.

11. Vater unser. Variaties uit sonate VI – F. Mendelssohn-Bartholdy
Choral I O8, R8. Ped. P16, G8.
Var.1 I R8. II H8, F4. Ped. G8.
Var.2 I O8. II P8, O4. KII-I. Ped. P16, O8, B16, G8.
Var.3 I O8, R8, S8. II H8, FH8, trem. Ped.P16, B16, G8. Einde variatie crescendo II + P8, O4, ET8, min trem. Zwel open.
Var.4 I P16, O8, R8, S8, Q6, O4, Q3, O2, M, T8. Ped. Alle registers. Aan het einde plus KII-I.

12. Herzlich tut mich verlangen – J. Brahms
II H8, V8. Ped. O8. Maat 11 minV8. Maat 17 plus V8.

13. Melodia – M. Reger
I R8. II H8, FH8, ET8, trem. Ped. B16, G8.

14. Psalm 140 drie varianten – Henk C. de Gelder
1e variant cf in discant met o.a. de Cornet en Prestant 16 disc. en Trompet 16 disc. Alles op 1 manuaal plus pedaal.
2e variant cf. op het HW in plenum plus tongen, begeleiding op het zwelwerk.
3e variant gesloten ‘Full Swell’ met de cf. op het HW Octaaf 8, Roerfluit 8, Salicionaal 8 en Open Fluit 4 plus KII-I. Ped 16, 8 en 4 voets labialen.

15. Psalm 145 – Henk C. de Gelder
Organo Pleno

De volgende opnames zijn gemaakt om het klinkend resultaat voor de liefhebbers beschikbaar te maken.
Ze zijn ingespeeld de zelfde dag als de ingebruikname plaats vond. (3 maart 2017).

Het hoorbare piepen van de tremulant tijdens de opname ( Homilius, Straf mich nicht) is uiteraard nog voor de ingebruikname verholpen.

Hierna volgen de gebruikte registraties. Vanwege de zeer droge, absorberende, akoestiek heb ik enige digitale galm toegevoegd. Ongeveer even veel als met bouwkundige akoestische aanpassingen in deze ruimte te bereiken moet zijn.

Vragen of opmerkingen? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Manuaal I
Prestant 8'
Gedekt 8'
Octaaf 4'
Octaaf 2'
Mixtuur IV

Manuaal II
Holpijp 8'
Roerfluit 4'
Nasard 2 2/3'
Gemshoorn 2'
Terts 1 3/5'
Dulciaan 8'

Pedaal
Subbas 16'
Octaaf 8'
Gedekt 8'
Octaaf 4'
Bazuin 16' (Giesecke, halve bekerlengte, nieuwe tongen, kelen beleerd)

Speelhulpen
Koppel I-II
Koppel Ped-I
Koppel Ped-II
Tremulant op II

Manuaalomvang: C-f3
Pedaalomvang: C-f1

Samenstelling Mixtuur
IVC: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'
G: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'
c: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'
g: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'
c’: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'

 1. JN Hanff. - Ach Gott, vom Himmel sieh darein
HW O4’ één octaaf lager gespeeld NW D8’Ped. S16’, G8’

2. JN Hanff. - Ein feste Burg ist unser Gott
HW G8’,O4’ NW Alle registers Ped. G8’, B16’

3. JC Oley. - Unveränderliche Güte (cf=Ps77)
HW alle registers NW H8’, T1 3/5’Ped. Alle registers behalve de G8’ Alle koppels

4. GA Homilius. - Straf mich nicht in deinem Zorn
HW O4’ één octaaf lager gespeeld NW H8’, R4’, N2 2/3’,trem.Ped. S16’,O8’

5. JL Krebs. - Freu dich sehr, o meine Seele (cf=Ps42)
HW P8’, Mix IVNW H8’, R4’,N 2 2/3’ Ped. S16’, O8’, G8’

6. J Zwart. - Psalm 6 (In stijl van oud - Nederlandsch Koraalspel)
HW P8’NW H8’,R4’,N2 2/3’,T 1 3/5’ Ped. S16’, O8’

7. F Asma. - Fantasie over Psalm 42 vers 3&5
Te veel om hier te noteren. NB! Hierin wordt de mixtuur niet gebruikt.

8. Nico van den Hooven. Psalm 89 - Trio plus een couplet samenzangopgenomen tijdens de ingebruikname dienst.
Trio -- HW G8’,O4’NW H8’,R4’,D8’ Ped. S16’, G8’
Vers -- HW P8’, G8’, O4’Cf. uitkomend op NW Alle registers
Vanaf tweede regel cf in octaven, dus 16 en 8 voets ligging. Ped. + O8’, + Pedaalkoppel-I

Programma.

J.S. Bach. (1685-1750):

1. Wenn wir in höchsten Nöthen sein C.f. = Psalm 140.
2. Liebster Jesu wir sind hier
3. Wo soll ich fliehen hin
4. Vater unser im Himmelreich ‘Gebed des Heeren’.
5. In dulci jubilo
6. Kommst du nun, Jesu, vom Himmel herunter
7. Praeludium und Fuge in C moll BWV 549

D Buxtehude (1637-1707):

8. Nimm von uns Herr, du treuer Gott C.f. = ‘Gebed des Heeren’. Versus.1
9. Versus.2
10. Versus.3
11. Versus.4

JN Hanff. (1665-1711):

12. Wär Gott nicht mit uns diese Zeit Psalm 124 M Luther.
13. Ein feste Burg ist unser Gott Psalm 46 M Luther.

JL Krebs. (1713-1780):

14. Vom Himmel hoch da komm‘ ich her Kinder-Kerstlied van M Luther.
15. Herr Gott, dich loben alle wir. C.f. Psalm 134

JP Kellner. (1705-1772):

16. Was Gott tut, das ist wohlgetan

M Reger. (1873-1916):

17. Vom Himmel hoch da komm‘ ich her op.135a
18. Jauchz, Erd, und Himmel, juble hell op. 67 C.f Psalm 36/68
19. Seelenbrautigam op.67

Cornelis de Wolf. (1880-1935):

20. Psalm 33. Koraal, Trio en Fuga.

HH Parry. (1848–1918):

21. As pants the hart for cooling streams Tekst: Psalm 42 (New Version of the Psalms of David, 1696)

Toelichting op de gebruikte registraties.

De gebruikte muziek varieert van vroege Duitse Barok t/m de Engelse romantiek. Het eerste deel wordt gevormd door muziek van Johann Sebastian Bach, daarna Dietrich Buxtehude en zijn jongere tijdgenoot Johann Nicolaus Hanff. Daarna leerlingen van JS Bach, Johann Peter Kellner en Johann Ludwig Krebs en tenslotte de Romantische componisten.

Bij de herbouw van het orgel is gestreefd naar een klankbeeld dat in de 18e eeuw niet ongebruikelijk was in Noord- Nederland/Duitsland. Dat alles binnen de beperkingen van het bestaande concept.

Ik vermeld de registraties voor zover mogelijk is zonder gebruik te maken van een partituur.

1. I H8’, III R8’,F4’, N3’, T1 3/5’, Ped S16’, G8’.
2. Afwisseling van de fluiten 8’. Dus I H8’, II G8’, III R8’. Bij het ‘Choral’ komen daar de fluiten 4’bij op de zelfde manier.
3. Een combinatie van tongwerken en labialen. Rh. I H8’, R4’, D8’.Lh. II Q16’, III H8’. C.f Ped O4’, S4’. Koppel III-II.
4. I Q8’. II P8’. Ped P16’, O8’. Koppel I-II. Trem. Douce.(langzame)
5. III R8’, W2’. Ped. O4’, N2’.
6. Rh.I H8’, R4’, Qfl3’. Lh. IIG8’, F4’. Ped. S4. Trem D.
7. Plenums op III (incl terts.), II (inc.Q16’, T8’) en I (incl. SII). III gekoppeld aan II. Aan het einde van de fuga ook koppel I-II. Ped. Plenum+ RQ6, S16’, B16’ en T8’. Pedaal niet gekoppeld!
8. I Q8’, R4’.
9. I R4’. II F4’. Trem. Forte. (snelle)
10. III lh. R8’. Rh I H8’, Qfl3’. Ped S16’, G8’.11. Rh.I H8’, Q8’,P4’,O2’, SII, D8’. Lh.II Q16’, P8’, O4’. III R8’,P4’,O2’, T1 3/5‘,RIII. Koppel III-I12. Rh. I H8‘, Q8‘. Lh. II G8’. Ped. S16’, G8’.
13. Rh. II G8’, F4’, CIII, T8. Lh. I P4’, O2’.( 1 octaaf lager gespeeld)
14. Rh. I D8’. Lh. III R8’, O2’. Trem. D.
15. I H8‘, Q8‘, P4‘, SII. II P8’, O4’. Ped. S16’, O8’.
16. III R8’, F4’, N3’. II G8’, F4’, CIII. Ped. S16, G8’.
17. Begint op III met Gamba8. Daarna R8 erbij, dan II G8’.(kopp.III-II) laatste regel III H8 erbij. Ped. S16’, G8’. Daarna + O8’, laatste regel + P16’.
18. Een Pinksterlied op de melodie van Psalm 36/68. De c.f. is in het pedaal. I H8’,P4’, O2’. II P8’,O4’,Q3’, O2’, CIII, T8. III R8‘, P4‘, O2‘, H8’. Alle  anuaalkoppels Ped. P16’, S16’, O8’, G8’, RQ6’, O4’, B16’, T8’. Pedaalkoppel aan II. De Q16 komt erbij op II als de c.f in het pedaal klinkt en gaat tussen de regels weg. Aan het einde crecendo met II +M, I SII, SIII.
19. III G8’, H8’. II G8’. Ped. S16’, G8’. Hobo afwisselend uitkomend of dicht.
20. Belangrijkste registraties. Koraal II P8’, O4’. Ped P16’, O8’. Trio III H8’. II G8’. Ped. S16’, G8’. Fuga Allegro moderato I Prestanten 8,4,3,2. Ped Labialen 16,8,4. Maestoso II + M, T8’. Ped. + B16’, T8’,RQ6’,M. Più mosso III R8’, F4’, W2’, H8’. Meno mosso I H8’, Q8’, P4’, Qfl3’. Aan het einde crescendo tot (zo goed als) volle werk.
21. Zachte delen op III met G8’, R8’, C.f met fluiten op II of I.

Dispositie:

Hoofdwerk C-g3
Prestant 8’
Roerfluit 8’
Octaaf 4’
Quint 2 2/3’
Woudfluit 2’
Octaaf 2’ (uit de Mixtuur)
Mixtuur 3-4 sterk
Kromhoorn 8’

Borstwerk C-g3
Holpijp 8’
Speelfluit 4’
Prestant 2’
Nasard 1 1/3’
Sesquialter 2 sterk (vanaf a)
Tremulant

Pedaal C-f1
Subbas 16’
Open Fluit 8’

Samenstelling Mixtuur: C1: 2’ - 1 1/3’ – 1’c25: 2 2/3’- 2’ - 1 1/3’c 37: 4’- 2 2/3’- 2’- 1 1/3’fis 43: 5 1/3’- 4’- 2 2/3’- 2’
Samenstelling Sesquialter:2 2/3’ - 1 3/5’
Stemming: gelijkzwevend.
Toonhoogte: a1 = 437 Hz.
3 Koppels.

REGISTERDEMO

Registraties bij de gespeelde werken.

01. Auf meinen lieben Gott JN Hanff. 1663 –1711.
HW. P8’ BW. H8’, S4’, Sesq. Ped. S16’, OF8’.

02. Merck toch hoe sterck Cor Kee. 1900 -- 1997.
Thema. HW. P8’, O4’. Ped 16’, 8’. P+I.
Var.1 HW.P8’, R8’. Ped. 16’, 8’.
Var.2 HW. (één octaaf lager gespeeld.) R8’, F2’ BW. H8’, Sesq., N 1-1/3’.
Var.3 HW. P8’. BW. H8’, N 1-1/3’. Ped 16’, 8’.
Var.4 HW. P8’, O4’, K8’. BW. H8’, Sesq. Ped 16’, 8’. Alle Koppels.
Var.5 HW. P8’, O4’,Q2-2/3’. Ped. 16’, 8’. P+I.
Var.6 HW. R8’. BW. H8’. Ped. 16’. I+II. P+II.
Var.7 HW. P8’,O4’, R8’.BW. H8’, S4’. Ped. 16’,8’. Alle Koppels.
Var.8 HW. P8’,O4’,Q2-2/3’, R8’,W2’. BW. H8’, P2’. Ped. 16’, 8’. Alle Koppels. halverwege + K8’ daarna bij Andante Maestoso – W2’, + M

03. Werde munter, mein Gemüte Joh. Pachelbel . 1653 – 1706.
Choral. HW. P8’, O4’, Q3’. BW. H8’. I+II
Var.1 BW. H8’, S4’.
Var.2 HW. R8’. BW. S4’, N1-1/3’.(één octaaf lager gespeeld.)
Var.3 BW. S4’, tremulant.
Var.4 HW. (L-hand) R8’, O4’, K8’. BW. (R-hand) H8’, S4’, P2’, Sesq.

04 Christ lag in Todesbanden JL Krebs. 1713 – 1780.
HW. R8’. BW.(één octaaf lager gespeeld, klinkt één octaaf hoger dan genoteerd) P2’, tremulant.
Ped. S16’. P+I

05 Psalm 89 Nico van den Hooven. 1933-1991.
Toccata (1) HW. P8’, O4’, O2’. BW. H8’, P2’. Ped. 16’, 8’. P+I
Trio HW. K8’. BW H8’, Sesq. Tremulant. Ped. S16’. P+II
Adagio. HW. P8’. BW. H8’. I+II Ped. S16’. P+I
Toccata (2) HW. P8’, O4’, Q2-2/3’, O2’, K8’. Ped. 16’, 8’. P+I